ستون ریز

ستون چیست؟

ستون‌ها بخش مهمی از ساختار و استراکچر ساختمان محسوب می‌شوند. ستون‌ها به صورت عمودی در ساختمان‌ها نصب شده و تحمل نیروهای محوری در طبقات مختلف بر عهده آن‌ها می‌باشد. امروزه و با پیشرفت در زمینه‌ی ساختمان‌سازی، استفاده از ستون با جنس فولاد و با بتن مسلح پرکاربردتر می‌باشد. برای تولید ستون در ساختمان‌ها مراحل زیر انجام می‌گیرد:

• آرماتوربندی
• قالب بندی ستون
• تراز کردن قالب‌های ستون
• بتن ریزی
• ویبره زنی ستون بتنی
• گونی پیچ کردن ستون
• آب پاشی

دستگاه ستون ریز به منظور کاهش نیروی مصرفی کارگر و هم‌چنین بالا رفتن کیفیت ستون ریزی در ساختمان به کمک کارگران می‌آید. در ادامه‌ی مطلب با این دستگاه کاربردی آشنا خواهیم شد. همچنین نکات مثبت و منفی در مورد استفاده از ستون ریز در ساختمان، به تفضیل خدمت شما مخاطب گرامی، ارائه خواهد شد.

دستگاه ستون ریز چیست؟

ستون ریز عضو باربر در طراحی ساختمان‌های بتن آرمه است. این عضو باید از شرایط بتون‌ریزی کاملاً اصولی و استاندارد برخوردار باشد. اما در عمل تخلیه بتن در قالب ستون‌ها مرحله‌ای سخت و زمان‌بر است. مگر آنکه در تصمیمی هوشمندانه از دستگاه ستون ریز برقی استفاده کرده باشید.

دستگاه ستون ریز ماشین تخصصی از دسته ماشین آلات ساختمانی است که برای تخلیه بتن در قالب ستون‌ها طراحی‌ شده است. این دستگاه دارای باکت مکانیزه است که بر روی ریل نصب شده در یک شاسی بلند مثلثی‌ شکل جابه‌جا می‌شود. برای جابه‌جایی باکت از سیم بکسل که به الکتروموتور دستگاه متصل است، استفاده می‌کنند. به ‌این ‌ترتیب باکت حمل بتن به ‌راحتی و با دقت مناسب تا ارتفاع قالب ستون‌ها حمل می‌شود و کاملاً مکانیزه بتن را در داخل قالب تخلیه می‌کند. همچنین نمونه های گردان با کارکردی شبیه به جرثقیل ها نیز طراحی شده است. 

دستگاه بتن ریز ستون جایگزین روش‌های دستی تخلیه بتن در قالب ستون‌ها شده ‌است. با وجود این دستگاه دیگر نیازی نیست که بتن سنگین را در عملیاتی سخت و زمان‌بر و با استفاده از سطل‌های فلزی به روش دستی در داخل قالب‌ها تخلیه کنید. زیرا از امکان بتن ریزی سریع و مکانیزه و البته دقیق با کیفیت مناسب دستگاه ستون ریز ریلی برخوردار هستید.

مشخصات فنی ستون ریز ساختمانی

دستگاه ستون ریز ریلی برای تخلیه بتن با سرعت زیاد و کیفیت مناسب در ارتفاع بلند دهانه قالب ستون‌های ساختمانی طراحی شده ‌است. این دستگاه وقتی کارایی دارد که شرایط تخلیه بتن با استفاده از پمپ هوایی وجود نداشته باشد. در بسیاری از موارد لازم است تا بتن را به شکل دستی و مرحله به مرحله در داخل قالب ستون‌های ساختمانی در حال اجرا تخلیه کنیم. در این ‌صورت بهره‌مندی مناسب از دستگاه بتن ریز ستون برقی ایده کارآمدی است.

ستون ریز ریلی در ابعاد مختلف طراحی‌ شده است. قیمت ستون ریز برقی نیز کاملا وابسته به ظرفیت آن محاسبه می شود. اما همگی آنها مخصوص تخلیه بتن در ارتفاع بلند هستند. برای این کار از یک باکت مخصوص حمل بتن استفاده می‌کنند.

این باکت بر روی یک ریل نصب شده در یک شاسی بلند مثلثی شکل جابه‌جا می‌شود. برای جابه‌جایی باکت نیز از یک سیستم الکترو گیربکسی استفاده شده ‌است. برای طراحی این سیستم از انواع موتورهای الکتریکی تک‌فاز و یا سه فاز استفاده می‌کنند. نوع موتور و همچنین قدرت موتور بستگی به طراحی دستگاه ستون ریز و ظرفیت باکت حمل بتن دارد.

انواع ستون ریز ساختمانی

دستگاه ستون ریز مخصوص تخلیه بتن در ارتفاع بلند مانند دهانه قالب ستون‌ها طراحی ‌شده است. این دستگاه در ظرفیت‌های گوناگون عرضه می‌شود. اما روش ساخت آنها در دو دسته‌بندی کلی قرار می‌گیرد.

ستون ریز ثابت (ستون ریز ریلی)

برای طراحی این ستون ریز از شاسی بزرگ به شکل مثلثی استفاده‌ شده است. باکت حمل بتن بر روی ریل نصب شده در وتر این شاسی جابجا می‌شود. برای جابه‌جایی باکت نیز از سیم بکسل متصل به قرقره استفاده شده ‌است. یک سیستم الکتروگیربکسی برای چرخش قرقره تا حمل باکت به سمت بالا و پایین جانمایی شده‌ است.  

شاسی این دستگاه دارای دو یا چهار عدد چرخ برای حمل ‌و نقل ساده در محیط کارگاهی می‌باشد. ارتفاع شاسی نیز قابل تنظیم است و می‌توان آن را برای تخلیه بتن در انواع قالب ستون‌ها و یا قالب دیوارهای بتنی و... تنظیم نمود. قیمت ستون ریز برقی ریلی از مدل های گردان کمتر است.

ستون ریز گردان

ستون ریز گردان دارای یک دکل گردان است. مکانیزم این دکل شبیه به جرثقیل‌ها طراحی ‌شده است. به شکلی که دکل حمل باکت دستگاه بر روی یک شاسی گردان سوار شده است. ستون ریز گردان قدرت مانور بالایی در تخلیه بتن دارد. دکل گردان این دستگاه می‌تواند بتن را در مکانی ثابت بارگیری کند و آن را به ‌راحتی در هر مکان دیگر از محیط اطراف خود تخلیه نماید. معمولاً برای طراحی ستون ریز گردان از باکت 110 لیتری متصل به سیم بکسل نمره 8 استفاده می‌کنند. طول دکل این دستگاه نیز 6 و یا 7 متری است. دکل توانایی چرخش ۳۶۰ درجه برای حرکت در محیط اطراف خود دارد. همچنین می‌توان ارتفاع دکل را تنظیم کرد. باکت حمل بتن توسط قلاب به انتهای سیم بکسل آویزان شده از بالای دکل متصل است. باکت توسط دکل در هر ارتفاعی مناسب تخلیه بتن در قالب ستون‌های ساختمانی جابه‌جا می‌شود.

اجزا دستگاه ستون ریز

همانطور که در بالا بیان شد، دستگاه ستون ریز به منظور جابجایی بتن در ساخت ستون استفاده می‌شود. دستگاه ستون ریز با توجه به نوع آن که می‌تواند ستون ریز ثابت (ریلی یا برقی) و یا گردان باشد از اجزا عمدتا یکسان تشکیل می‌شود. لیست اجزا دستگاه ستون ریز به شرح زیر می‌باشد:

• الکتروموتور تکفاز و یا ۳ فاز - در نوع ستون ریز گردان عمدتا از الکتروموتور ۳ فاز استفاده می‌شود.
• گیربکس که عمدتا از نوع گیربکس حلزونی استفاده می‌شود.
• سیم بکسل که با توجه به ظرفیت مخزن دستگاه از سایزهای مختلف استفاده می‌شود.
• قرقره جهت جابجایی و انتقال مخزن باکت به بالای دستگاه ستون ریز
• مخزن نگه دارنده بتن یا باکت
• تعداد ۲ یا ۴ چرخ جهت جابجایی آسان دستگاه ستون ریز
• در مورد ستون ریز گردان از یک دکل گردان به منظور انتقال مصالح استفاده می‌گردد.

مزیت‌های استفاده از دستگاه ستون ریز

• افزایش ایمنی حین کار و تخمین سلامت کارگران در مراحل تخلیه بتن
• افزایش سرعت تخلیه بتن در قالب‌های بلند مانند قالب ستون‌های در حال ساخت که باعث کاهش هزینه‌های مربوط به کارگران می‌شود.
• کاهش هزینه عملیات بتن ریزی در داخل قالب ستون‌ها
• کاهش دورریز بتن حین تخلیه در داخل قالب ستون‌ها
• تخلیه اصولی بتن در داخل قالب‌ها که به ایجاد ساختار یکدست تری می‌انجامد. بتن تهیه شده توزیع یکنواخت‌تر و انسجام بهتری دارد.
• مونتاژ و دمونتاژ ساده دستگاه که به ‌سرعت توانایی اجرای کار در هر پروژه عمرانی را دارد.

روش کار دستگاه ستون ریز

دستگاه ستون ریز به مانند دستگاه‌های بالابر ساختمانی طراحی‌ شده است. در این دستگاه نیز از یک سیستم الکتروگیربکسی برای حمل باکت استفاده می‌شود. اما حرکت باکت بر روی یک ریل انجام می‌شود. شاسی ستون ریز ریلی دارای چرخ‌هایی است که حمل‌ و نقل آن را ساده می‌کند. این شاسی در کنار قالب ستون‌ها مستقر می‌شود و ارتفاع آن برای تخلیه بتن تنظیم خواهد شد. باکت بر روی ریل شاسی جابجا خواهد شد. در پایین‌ترین نقطه ریل، باکت توسط اپراتور بارگیری می‌شود. سپس سیستم الکتروگیربکس کار کرده تا با استفاده از سیم بکسل باکت را به بالای ریل در کنار دهانه قالب ستون برساند. در این مرحله بتن به روش اتوماتیک در داخل قالب ستون تخلیه می‌شود.

باکت دستگاه ستون ریز به شکلی طراحی ‌شده است که در پایین نقطه به راحتی توسط اپراتور بارگیری خواهد شد. همچنین در بالاترین نقطه قادر است تا محموله خود را به ‌طور کامل تخلیه کند.

کاربرد دستگاه ستون ریز

این دستگاه برای تخلیه بتن در ارتفاع طراحی ‌شده است. از آنجا که عمده کاربرد آن برای تخلیه بتن در قالب ستون‌ها است، با عنوان دستگاه بتن ریز ستون معرفی می‌شود. اما می‌توانیم از شاسی بلند آن برای تخلیه بتن فضاهای بلند و به روش تخلیه اتوماتیک استفاده کنیم. کاربرد دستگاه بتن ریز ستون برقی را می‌توان در موارد زیر دسته‌بندی نمود.

• تخلیه بتن در قالب ستون‌ها از ارتفاع ۲ الی ۷ متری
• تخلیه بتن در قالب دیوارهای برشی
• تخلیه بتن در شیناژها و سقف‌های آرماتوربندی شده

نحوه استفاده از ستون ریز

برای استفاده از دستگاه ستون ریز ریلی نکات زیر را در نظر داشته باشید.

• لازم است تا مراحل آرماتوربندی به ‌طور کامل انجام ‌شده باشد. این مراحل شامل طراحی ستون‌ها، میلگرد گذاری، بستن خاموت‌ها و قالب‌بندی ستون‌ها می‌شود. اندازه قالب نیز متناسب با نوع ستون و ابعاد ساختمان تعیین می‌شود.
• قالب ستون‌ها باید کاملاً تراز باشد. همچنین میلگردها باید در فاصله‌ی مناسب از هم و در فاصله‌ای مناسب از جداره قالب قرار بگیرند. چگونگی تنظیم و نصب خاموت‌ها در تنظیم تراز و فاصله‌ی مناسب میلگردها از جداره قالب تأثیرگذار است. وقتی از تراز بودن مناسب اطمینان دارید، می‌توانید مراحل ستون ریزی را آغاز کنید.
• شاسی چرخ‌دار ستون ریز را در مکانی کاملاً ثابت و تراز شده نزدیک قالب ستون مستقر کنید. به شکلی که دستگاه قادر به جابجایی مجدد نباشد. دقت کنید که شرایط استقرار شاسی کج و یا لنگر خورده نباشد. زیرا در این حالت خطر سقوط باکت حین حمل بتن وجود دارد.
• باکت در پایین ریل از بتن پر می‌شود و تا ارتفاع مورد نظر کشیده خواهد شد. اگر چه ظرفیت حمل باکت 100 و یا ۱۵۰ لیتر است؛ اما بهتر است باکت را تا انتها از بتن پر نکنید.
• با فشردن اهرم کلید بالابر، باکت به سمت دهانه قالب ستون حرکت می‌کند. از قبل لازم است مرحله حرکت دقیق باکت را چک کرده باشید تا از تخلیه کامل بتن در داخل قالب‌ها اطمینان داشته باشید.

موارد الزامی که هنگام کار با ستون ریز برقی باید رعایت نمود

• از کابل برق یک تکه و کاملاً سالم برای اتصال الکتریکی دستگاه استفاده کنید. قطر کابل باید مناسب با ظرفیت کار موتور الکتریکی دستگاه باشد.
• در حین کار از تماس شاسی دستگاه با قالب ستون جلوگیری کنید. تماس شاسی دستگاه باعث به ‌هم خوردن شرایط تراز قالب می‌شود.
• از استقرار محکم هر چهار چرخ و یا هر دو چرخ و پایه‌های نگهدارنده شاسی حین حمل بتن اطمینان داشته باشید. در حین حمل بتن دستگاه نباید جابجا شود.
• پس از انتهای عملیات بتن ریزی ممکن است تراز قالب بتن به ‌هم خورده باشد. زیرا غالباً ارتعاش ویبراتورها قدرت زیادی دارد که باعث فشار جانبی بر دیواره‌های قالب می‌شود. توصیه می‌شود که پس‌ از تخلیه بتن و ویبره زنی، تراز بودن قالب را مجدداً چک کنید.
• پس‌ از هر بار تخلیه بتن توسط دستگاه ستون ریز حتماً از شیلنگ ویبراتور با قدرت ارتعاش کافی استفاده کنید.
• برای آب‌پاشی بتن نیز از گونی‌های پیچیده دور ستون‌ها استفاده کنید. این گونی‌ها را همیشه خیس نگه دارید.

تعمیر و نگهداری ستون ریز

تعمیر و نگهداری دستگاه بتن ریز ستون در دو بحث کلی بررسی می‌شود. بحث اول، تعمیر و نگهداری بخش موتوری، گیربکسی و در کل سیستم حرکتی دستگاه ستون ریز است. اما در بحث دوم، به چگونگی نگهداری شاسی و انجام مراقبت‌های کافی برای سلامت بخش‌های فنی دستگاه می‌پردازیم. با در نظر داشتن این رویکردها، موارد کلیدی در تعمیر و نگهداری ستون ریز به قرار زیر هستند.

• موتور و گیربکس دستگاه را به ‌صورت کامل در دوره‌های شش‌ ماهه بازدید کنید. این بازدید شامل بررسی عملکرد مناسب موتور و گیربکس، عدم صدای ناهنجار، عدم روغن ریزی، سلامت تسمه، سالم بودن و تراز بودن فولی‌ها، محل اتصال محکم موتور و گیربکس و... می‌شود. هر نوع مشکل را به ‌سرعت و با رعایت نکات تعمیر اصولی برطرف کنید.
• سالم بودن سیم بکسل را چک کنید. سیم بکسل باید بدون پارگی، تاب خوردن، گره و یا پیچیده شدن باشد. سیم بکسل‌های ساییده شده، زنگ ‌زده شده و یا آسیب‌دیده را به طور کامل تعویض کنید.
• اتصالات شاسی را بازدید کنید. هر نوع اتصال شل شده و یا شکسته را تعمیر کنید. اتصالات شل شده خطرناک هستند و ممکن است باعث سقوط باکت حین حمل بتن شوند.
• ریل حمل باکت را همیشه تمیز کنید. کثیفی ریل مانع از حرکت روان و راحت باکت می‌شود. در این ‌صورت فشار زیادی به موتور دستگاه وارد خواهد شد.
• پس ‌از اتمام کار باکت و تمامی اجزای دستگاه را به‌ طور کامل تمیز کنید. باید سطح داخل باکت را کاملاً شسته و آثار هر نوع شیرابه بتن را تمیز کنید. باقی ماندن شیرابه بتن باعث فرسایش جداره فلزی باکت می‌شود. باکت‌های فرسوده و یا سوراخ شده را تعمیر کنید. اگر عمق فرسایش باکت زیاد است، حتماً آن را تعویض کنید.

نکات ایمنی هنگام استفاده از ستون ریز

• در حین کار دستگاه ستون ریز برقی فاصله ایمنی را رعایت کنید. همیشه خطر سقوط باکت از روی ریل دستگاه وجود دارد. بنابراین نیازی نیست وقتی دستگاه در حال انجام کار اتوماتیک خود است، در اطراف آن باشید.
• در شرایط نامناسب جوی مانند هوای بارانی و یا وزش باد و طوفان از دستگاه بتن ریز ستون استفاده نکنید.
• از حمل بار فراتر از ظرفیت اسمی دستگاه جداً خودداری کنید. زیرا علاوه‌بر افزایش فشار بر روی موتور خطر سقوط باکت حین حمل بتن نیز وجود دارد.
• کابل برق دستگاه را از مکان ایمن به ‌دور از دیگر تجهیزات محیط کارگاه نصب کنید. از تجهیزات ایمنی الکتریکی مانند فیوز و یا کلید مینیاتوری برای حفاظت الکتریکی دستگاه استفاده کنید.
• از خرید دستگاه ستون ریز دست دوم صرف‌ نظر کنید. دستگاه‌های کارکرده معمولاً شرایط مناسبی ندارند و از ایمنی کافی و استاندارد حین کار برخوردار نیستند.

قیمت ستون ریز

با توجه به قطعات متنوع مکانیکی و الکتریکی به‌کار رفته در دستگاه، قیمت ستون ریز معلول پارامتر‌های متنوعی می‌باشد. قسمت بدنه و استراکچر دستگاه که از آهن ساخته شده است، با نوسان قیمت آهن تغییر می‌کند. بخش مهم دیگر دستگاه که بر قیمت ستون ریز موثر است، الکتروموتور و گیربکس آن می‌باشند. این بخش نیز با نوسان آهن و همچنین تغییر قیمت ارز دستخوش نوسان می‌گردد. از این‌رو ارائه لیست قیمت روزانه برای دستگاه ستون ریز امکان‌پذیر نمی‌باشد. خواهشمند است برای استعلام قیمت دستگاه ستون ریز با کارشناسان ما در ارتباط باشید. شرکت نیکا ابزار این اطمینان را به شما می‌دهد که با حذف واسطه‌ها و فروشنده‌های محلی، بهترین و منصفانه‌ترین قیمت را برای انواع ستون ریز به شما اعلام نماید.

چرا خرید ستون ریز دست دوم به صلاح نیست؟

ستون ریز دستگاه استراتژیک است. این دستگاه قرار است سرعت عملیات ساختمان‌سازی شما را در مراحل سخت تخلیه بتن قالب ستون‌ها افزایش دهد. از طرفی باید بتن ستون‌ها در شرایط اصولی و کاملاً یکنواخت ریخته شود. همچنین لازم است تا در حین کار از دستگاه کاملاً ایمن برخوردار باشیم. اما ستون ریز دست دوم چندان مناسب تأمین این شرایط نیست.

ستون ریز دست دوم سال‌ها در دیگر پروژه‌ها برای کارهای سنگین حمل بتن استفاده‌ شده است. موتور و گیربکس این دستگاه مستهلک شده هستند و ممکن است حین کار شما خراب شوند. از طرفی نمی‌توانیم از احتمال پوسیدگی پایه و یا باکت دستگاه صرف‌ نظر کنیم. ستون ریز دست دوم شرایط کار ایمن، سریع، قدرتمند و راحت در عملیات بتن ریزی ندارد. شاید همین حالا ستون ریز دست دوم را با قیمت بسیار کمتری از ماشین‌های نو و کار نکرده تهیه کنید. اما قطعاً در آینده‌ی نزدیک با چالش بی‌انتها از خرابی‌ها و هزینه سنگین تعمیرات و توقف حین کار مواجه هستید.

• ستون ریز چیست و چه کاربردی دارد؟

  ستون ریز دستگاهی است که به صورت مکانیزه با استفاده از مخزن و سیم بکسل، بتن را در ارتفاع مورد نظر بالا برده و عملیات بتن ریزی ستون را انجام می دهد و در انواع ستون ریز برقی و ستون ریز گردان با الکتروموتور تکفاز (220 ولت) یا سه فاز (380 ولت) با ظرفیت جابجایی 350 کیلوگرم عرضه می گردد.

• حداکثر ارتفاع قابل استفاده از دستگاه ستون ریز به چه صورت است؟

  ستون ریز برقی قابلیت بتن ریزی ستون از ارتفاع 3 تا 4 متر را داشته و ستون ریز گردان نیز می تواند حداکثر تا ارتفاع عملیاتی 6 متر مورد استفاده قرار گیرد.