تعویض یا تعمیر گیربکس بالابر ساختمانی

گیربکس از مهم‌ترین بخش‌های مکانیکی در مکانیزم کار انواع بالابر ساختمانی است. این قطعه وظیفه دارد تا سرعت بالای موتورهای الکتریکی را به حرکتی آرام اما قدرتمند تبدیل کند. گیربکس نقش کلیدی در تأمین سرعت یکنواخت حمل مصالح سنگین‌ وزن دارد. اما این بخش مکانیکی تحت فشار سنگین کار بالابر ساختمانی آسیب می‌بیند. فرسایش و یا خرابی امری بدیهی در کار گیربکس‌ بالابر ساختمانی است. در مواجهه با چنین خرابی‌ها چکار می‌کنید؟ تعویض یا تعمیر گیربکس بالابر ساختمانی کدام یک بهتر است؟ 

اینکه گیربکس بالابر مصالح را تعمیر کنیم یا تعویض، از بحث‌های جدی در کار با این دستگاه‌های کلیدی ساختمان سازی است. در واقع نمی‌توان تعویض گیربکس را امری بدیهی دانست و در هرحال آن را بر تعمیر گیربکس بالابر ساختمانی ترجیح داد. قطعاً همه خرابی‌های گیربکس آن‌چنان سنگین نیستند که ما را به مراحل تعویض آن‌ها برساند. اما گاهاً دامنه فرسایش این بخش مکانیکی آن‌چنان سنگین است که دیگر تعمیر گیربکس بالابر ساختمانی صرفه اقتصادی ندارد.

در این ماجرا به ‌طور قطع با یک دستورالعمل کلی مواجه نیستیم. بلکه باید بتوانیم مهارت تعمیر به ‌موقع و مناسب و یا شرایط به ‌صرفه برای تعویض گیربکس بالابر ساختمانی را شناسایی کنیم. مهارتی که می‌تواند الگوی کار ما با هر دستگاه بالابر ساختمانی را ارتقا بخشد. در این مقاله همراه مهارت‌ها و تجربیات کارشناسان نیکا کورپ به بحث فنی از لزوم تعویض و یاد تعمیر گیربکس بالابر ساختمانی می‌پردازیم. 

گیربکس بالابر ساختمانی چگونه کار می‌کند؟ 

قبل ‌از هر چیز لازم است تا ابتدا این بخش مکانیکی در طراحی و مونتاژ بالابرهای ساختمانی را به ‌خوبی بشناسید. قاعدتاً با درک فنی مناسب بهتر می‌توانید در مورد عمق و جدیت خرابی‌ها اظهار نظر کنید. سپس در مورد تعویض و یا تعمیر گیربکس بالابر ساختمانی تصمیم‌گیری کنید. 

گیربکس بالابر ساختمانی به شکل حلزونی طراحی ‌شده است. پوسته این گیربکس‌ها شباهت زیادی به لاک حلزون دارد. اما در داخل این پوسته تقریباً بزرگ فقط دو عدد چرخ‌دنده نصب شده ‌است. چرخ‌دنده کوچک‌تر از نوع محوری با طراحی ماردونی شکل است که شفت آن در سمت موتور الکتریکی قرار دارد. اما چرخ‌دنده‌ی بزرگ‌تر طراحی دیسکی شکل دارد و در سمت بار مصرف‌ کننده یا همان وینچ بالابر ساختمانی قرار دارد. 

وظیفه گیربکس در بالابر مصالح چیست؟

همه گیربکس‌های حلزونی از نوع کاهند هستند و معمولاً با استاندارد تبدیل سرعت 48 به 1 یا 56 به 1 طراحی می‌شوند. انواع گیربکس حلزونی را با توجه به ظرفیت انتقال توان مکانیکی دسته‌بندی می‌کنند. در این ‌میان سری مدل‌های VF86 و یا VF110 از گیربکس‌های مناسب برای مونتاژ بالابر ساختمانی های 350 و 500 کیلویی هستند. 

عمده دلایل خرابی گیربکس بالابر ساختمانی چیست؟ 

گیربکس بخش تمام مکانیکی دستگاه بالابر ساختمانی است که خطر خرابی آن زیاد است. البته هر اندازه از گیربکس باکیفیت ساخت بهتر استفاده کرده باشید، قاعدتاً با حجم خرابی کمتری مواجه هستید. کیفیت ساخت و یا متریال چرخ‌دنده‌ها، متریال و طراحی پوسته، کیفیت ساخت اتصالات یاتاقان‌ها و... در حجم و نوع خرابی‌ها تأثیرگذار هستند. حتی نوع روغن روانکاری گیربکس نیز در این‌ باره نقش بازی می‌کند. ولی همه ماجرا در کیفیت ساخت گیربکس نیست. بلکه در روش نگه‌داری اصولی نهفته است. عمده خرابی های متداول گیربکس بالابر ساختمانی به ‌قرار زیر هستند: 

صدای غیرعادی گیربکس

این صدا می‌تواند بدلیل روانکاری ناقص و یا خرابی خار و یا جای خار گیربکس باشد. گاهی نیز وجود جسم خارجی در داخل گیربکس و یا شل بودن محل نصب گیربکس باعث تولید صدای نابهنجار می‌شود. اما گاهاً این صداهای غیرعادی می‌توانند ریشه‌های خطرناک‌تر مانند خرابی چرخ‌دنده‌ها و یا آسیب در برینگ و... داشته باشند. 

لرزش غیرعادی گیربکس بالابر

 لرزش گیربکس از مشکلات رایج است که در صورت عدم توجه به ‌سرعت مقدمه خرابی‌های گسترده خواهد شد. عمده دلایل لرزش خرابی‌های کوچک مانند شل بودن محل اتصال و یا شل بودن اتصالات ورودی و خروجی گیربکس‌ها هستند. گاهی نیز خرابی خار و جای خار باعث ایجاد لرزش می‌شود. وجود جسم خارجی میان چرخ‌دنده‌ها نیز به لرزش گیربکس می‌انجامد. در هر صورت لرزش ایجاد شده اگرچه دلایل جدی ندارد، اما در صورت کم توجهی به خرابی‌های عمده ختم می‌شود. 

دمای زیاد گیربکس دستگاه بالابر

داغ شدن بیش ‌از حد پوسته گیربکس مشکل جدی است. این داغ شدن بعلت اصطکاک زیاد میان چرخ‌ دنده‌ها ایجاد شده ‌است. کمبود سطح روغن و یا استفاده از روغن روانکاری نامناسب اصلی‌ترین دلیل داغ شدن پوسته گیربکس بالابر ساختمانی هستند. اما در صورت بارگیری بیش‌ از حد و طولانی‌ مدت نیز داغ می‌کنند. در برخی موارد دمای زیاد محیط نیز در داغ شدن گیربکس تأثیر گذار است. 

 روغن ریزی گیربکس بالابر ساختمانی

نشتی روغن نیز از مشکلات رایج اما خطرناک در گیربکس‌های بالابر ساختمانی است روغن ریزی گیربکس بالابر (ریختن واسکازین گیربکس بالابر) علاوه ‌بر کثیف شدن محیط کار باعث کم شدن سطح روانکاری در چرخ‌دنده‌های گیربکس شده و در نهایت باعث خرابی‌های گسترده و پرهزینه می‌شود. 

علت روغن ریزی گیربکس بالابر چیست؟

عموماً نشتی روغن به‌ خاطر شل بستن درپوش روغن است. حتی شرایط نصب نامناسب نیز می‌تواند باعث نشتی روغن شود. خرابی کاسه نمدها چه در سمت محور شفت ورودی و یا محور شفت خروجی نیز از دلایل اصلی نشت روغن هستند. در پاره‌ای از موارد نیز زیاد بودن سطح روغن در این نشتی تأثیرگذار است. 

همان‌طوری که بررسی کرده‌ایم خرابی‌های گیربکس بالابر ساختمانی موارد معمولی هستند که به شکل علائمی کاملاً هشدار دهنده شناسایی می‌شوند. هرچند تداوم این خرابی‌ها باعث خسارات سنگین می‌شوند، اما لزوماً هر خرابی آن‌قدر گسترده نیست که نیاز به تعویض گیربکس داشته باشیم. بلکه باید به فکری اساسی در تعمیر گیربکس بیاندیشیم. 

تعویض یا تعمیر گیربکس بالابر؟ کدامیک را انتخاب می‌کنید؟ 

در مواجه با خرابی‌ها و یا عملکرد ناقص گیربکس بالابر ساختمانی هوشمندانه رفتار کنید. شما می‌توانید با تعمیر به ‌موقع از تعویض بی‌مورد و پرهزینه جلوگیری کنید. خرابی‌های بزرگ به‌ یکباره نمی‌آیند. بلکه این خرابی‌ها در امتداد بزرگ شدن خرابی‌های کوچک شکل می‌گیرند. خرابی‌های کوچک بخش طبیعی حین کار گیربکس هستند. اما با رسیدگی به‌ موقع و تعمیر بهنگام می‌توانیم از وقوع خرابی‌های بزرگ جلوگیری کنیم. لزوماً با مشاهده هر خرابی نیازی به تعویض گیربکس ساختمانی ندارید. بلکه باید مهارت بازرسی دائمی و تعمیر به ‌موقع آن‌ها را فرا بگیرید. 

خرابی‌های قابل تعمیر در گیربکس بالابر ساختمانی

صدای زیاد و اذیت کننده گیربکس حین کار با بالابر

اولین و اصلی‌ترین مشکل کار در هنگام خرابی گیربکس است. اما معمولاً دلایل ساده‌ای دارند. شما می‌توانید با بررسی سطح روغن و یا تعویض خار این مشکل را حل کنید. گاهی جای خار گشاد شده و یا شکسته است. لذا می‌توان با یک پروسه‌ی تراشکاری شفت گیربکس را مجدداً اصلاح نمود. اگر این صدای ناهمگون به ‌علت وجود جسم خارجی است بازهم می‌توان یک پروسه تعمیر ساده را پی گرفت. در این ‌صورت باید گیربکس را باز کرده و کل فضای داخل آن را بازرسی کرد. در پاره‌ای از موارد حتی می‌توان چرخ‌دنده‌ها با دنده‌های ساییده شده را نیز در پروسه‌های تراشکاری و سنگ زنی مجدداً تعمیر نمود. 

لرزش غیرعادی و بیش از حد بالابر در زمان جابجایی بار

این مورد نیز از دیگر مشکلات متداول گیربکس‌ها هستند که قبل‌تر مفصل از دلایل آن‌ها صحبت کردیم. اما عمده دلایل این مشکل مانند خرابی خار و یا جای خار و حتی وجود جسم خارجی تا شل بودن محل اتصال قابل تعمیر شدن هستند. 

داغ شدن ناگهانی گیربکس حین کار با بالابر

برای تقابل با دمای زیاد گیربکس نیز می‌توانیم سطح روانکاری چرخ‌دنده‌ها را بررسی کنیم. گاهی هم لازم است که از یاتاقان بندی مناسب استفاده کنیم و یا بار وارده به دستگاه را در حد استاندارد حمل دستگاه مدیریت کنیم. همچنین به این مورد توجه کنید که واسکازین گیربکس بالابر را با توجه به نوع گیربکس به میزان مناسب ریخته اید.

روغن ریزی گیربکس بالابربه میزان زیاد

نشتی روغن از جمله خرابی‌ها است که با تعمیرات ساده مانند بازرسی و اصلاح درپوش و یا تعویض به موقع کاسه نمدها برطرف می‌شود. 

خرابی های منجر به تعویض گیربکس بالابر ساختمانی

در این موارد بازهم با همان علایم متداول خرابی‌های گیربکس مواجه هستیم. علائمی مانند صدای غیرمتعارف، لرزش شدید و یا داغ شدن پوسته گیربکس علایم یکسانی است که ممکن است دلایل بحرانی‌تری به نسبت خرابی های ساده و قابل تعمیر داشته باشند.

• وقتی صدای گیربکس زیاد است می‌تواند به‌ علت خرابی برینگ و یا چرخ‌دنده‌ها باشد. هر دو بخش قابل تعمیر شدن نیستند. بلکه لازم است تا آن‌ها را عوض کنید. دقت کنید که در این نوع خرابی‌ها با تعویض گیربکس به ‌طور کامل مواجه نیستید. بلکه لازم است تا بخشی از قطعات اصلی آن را به طور کامل تعویض کنید. این نوع تعویض‌ها گاهاً در دسته مراحل تعمیراتی گیربکس قرار می‌گیرند. اما اگر دامنه خرابی چرخ‌دنده‌ها آن‌چنان است که باید هر دو چرخ‌دنده را تعویض کنید، توصیه می‌کنیم که به فکر تعویض گیربکس بالابر ساختمانی باشید. 
• وقتی دمای گیربکس زیاد است علت آن می‌تواند کم بودن روغن باشد. اما در عموم موارد به ‌علت بار بیش‌ از حد مجاز بالابر ساختمانی است. در این ‌صورت شاید نتوانیم از حجم بار دستگاه بکاهیم. لذا چاره‌ای جز تعویض گیربکس بالابر ساختمانی با یک مدل قوی تر ندارید. در صورتی‌که دمای برینگ ها نیز بسیار زیاد است توصیه می‌کنیم که از گیربکس با ظرفیت کار بالاتری در سیستم مونتاژ بالابر ساختمانی خود استفاده کنید. 
• نشتی روغن همیشه به‌ خاطر خرابی درپوش و یا خرابی کاسه نمد ها نیست. گاهی پوسته گیربکس ترک برداشته که به نشتی روغن می‌انجامد. اگرچه می‌توان پوسته ترک برداشته را مجدداً جوشکاری نمود و آن را در پروسه تعمیر گیربکس بالابر ساختمانی احیا کرد. اما این کار موقتی است و دیر یا زود مجدداً با نشتی روغن مواجه می‌شود. در صورت شکستگی پوسته به دلیل هزینه بالای تعویض آن بهتر است که هوشمندانه رفتار کنید و کل گیربکس را تعویض نمایید. 

جمع بندی برای تعویض یا تعمیر گیربکس بالابر ساختمانی 

میان تعویض تا تعمیر گیربکس‌ها مرز ناپیدایی وجود دارد که باید استادانه آن را رعایت کنید. قطعاً نمی‌خواهید تا به ‌خاطر هر خرابی ناچیز با پروسه پرهزینه تعویض گیربکس بالابر ساختمانی مواجه شوید. از طرفی نیز علاقه ندارید تا مراحل سخت و بی‌نتیجه تعمیرات غیرمنطقی را سپری کنید. اصولاً خرابی چرخ‌دنده‌ها و یا پوسته گیربکس‌ها غیر قابل تعمیر است و باید آن‌ها را تعویض کنید. اما هزینه تعویض چرخ‌دنده و یا پوسته چندان تفاوتی با هزینه خرید یک دستگاه گیربکس تازه ندارد. لذا منطقی است که در چنین خرابی‌ها به فکر تعویض گیربکس بالابر ساختمانی باشید.