علت روغن ریزی گیربکس بالابر مصالح چیست؟

روغن ریزی گیربکس بالابر ساختمانی مشکل جدی است که در صورت وقوع باید به ‌سرعت آن را برطرف کنید. در غیر این صورت گیربکس دستگاه تحت بار سنگین حمل مصالح به‌ سرعت داغ شده و دنده‌های داخلی آن به ‌علت اصطکاک زیاد خرد می‌شوند. اما علت روغن ریزی گیربکس بالابر ساختمانی چیست؟ در صورت پیدا کردن علت، چگونه می‌توانیم این مشکل را برطرف کنیم؟

چرا گیربکس روغن ریزی دارد؟

هر گیربکس بالابر ساختمانی به روغن واسکازین نمره 140 نیاز دارد. این روغن برای روانکاری چرخ‌دنده‌های داخلی گیربکس است تا از ایجاد اصطکاک آنها جلوگیری کند. گیربکس حلزونی بالابرها به شکل روان کار دائمی است. یعنی نیازی نیست که روغن روانکاری آنها را در بازه زمانی‌های خاص عوض کنید. اگر همه ‌چیز خوب باشد، این روغن تا همیشه روانکاری مناسب چرخ‌دنده‌ها را انجام می‌دهد. اما بحث جدی زمانی است که این بخش از دستگاه دچار روغن ریزی می‌شود. چرا که کاهش سطح روغن باعث کاهش روانکاری خواهد شد. برای علت روغن ریزی بالابر مصالح می‌توان موارد زیر را مطرح کرد.

• دریچه تخلیه روغن مخزن گیربکس خراب است و یا بد بسته شده ‌است. این دریچه محل تزریق روغن واسکازین می‌باشد. در صورت خراب شدن رزوه‌ها و یا بسته شدن نامناسب، روغن گیربکس از همانجا نشت پیدا می‌کند.
• کاسه نمدهای گیربکس خراب هستند. گیربکس به کار رفته در بالابر دارای دو عدد شفت است. یک شفت در سمت موتور جانمایی شده و شفت خروجی نیز برای نصب وینچ و یا هر بار مصرفی دیگر تدارک‌ دیده ‌شده است. برای درزبندی این شفت‌ها از کاسه نمد استفاده می‌کنند. کاسه نمد نوعی رینگ آب بند است که به شکل حلقه‌ای در حد فاصل شفت و بدنه گیربکس نصب خواهد شد. خرابی کاسه نمدها باعث روغن ریزی گیربکس بالابر مصالح می‌شود.
• پوسته گیربکس ترک برداشته است. بزرگترین و چالشی‌ترین دلیل روغن ریزی گیربکس بالابر می‌تواند شکستگی پوسته آن باشد. در این ‌صورت روغن از درز ایجاد شده تخلیه می‌شود. این شکستگی بر اثر ضربات ناگهانی در محل کارگاه ایجاد می‌شود. هر اندازه پوسته گیربکس مقاوم‌تر باشد، احتمال شکستگی نیز کمتر است. گیربکس‌ها با پوسته چدنی مقاوم‌ترین ها هستند.

چگونه روغن ریزی گیربکس را تعمیر کنیم؟

برای روغن ریزی گیربکس بالابر سه علت اصلی را ذکر کردیم. اما روش تعمیر آنها با یکدیگر متفاوت است.

• اگر علت روغن ریزی گیربکس بالابر به ‌خاطر نشتی دریچه مخزن است، کافی است دریچه را به روش اصولی مجدد ببندید. مثلاً می‌توانید از نوار تفلون برای آب بند کردن استفاده کنید. اما اگر رزوه محل دریچه روغن خراب باشد، باید از ابزارهای اصلاح رزوه استفاده کنید. با اضافه کردن نوار تفلون نیز می‌توانید این مشکل را برطرف کنید. اما اگر مهره دریچه خراب است، توصیه می‌کنیم که حتماً آن را تعویض کنید.
• اگر علت روغن ریزی گیربکس بالابر خرابی یکی از کاسه نمدها باشد، باید آن قطعه معیوب را تعویض کنید. برای اینکار لازم است که کل گیربکس را دمونتاژ کنید. روغن را کامل در یک ظرف تمیز تخلیه کنید و بخش‌های مختلف پوسته را باز کنید تا به چرخ‌دنده‌ها برسد. با خارج کردن چرخ‌دنده‌ها می‌توانید کاسه نمدها را تعویض کنید. دقت کنید که کاسه نمد قطعه‌ای یک‌بار مصرف است و بعد از خراب شدن شرایط تعمیر و استفاده مجدد ندارد. همچنین برخی در روشی اشتباه کاسه نمد را از همان بخش بیرونی شفت بدون باز کردن چرخ‌دنده‌ها جا می‌اندازند. این روش شاید در ابتدا مؤثر باشد؛ اما به ‌زودی دوباره با مشکل روغن ریزی مواجه می‌شوید.
• اگر علت روغن ریزی گیربکس بالابر مصالح، شکستگی پوسته باشد، با مشکل بزرگی مواجه هستید. زیرا باید پوسته را تحت عملیات ماشین‌کاری تعمیر کنید. این روش با جوشکاری بخش ترک ‌خورده و سنگ‌زنی انجام می‌شود. گاهی دامنه‌ی تخریب پوسته آن‌قدر زیاد است که باید آن را به طور کامل تعویض کنید.

هر گیربکس به چه مقدار واسکازین نیاز دارد؟

سطح روغن واسکازین در مخزن گیربکس مقدار استانداردی است. روغن زیاد باعث ایجاد تلاطم‌های سنگین در داخل محفظه گیربکس می‌شود. روغن کم نیز برای روانکاری چرخ دنده ها کافی نیست. حجم واسکازین باید در حدی باشد که بخشی از چرخ‌دنده‌ها در تماس با روغن قرار بگیرد.

برای گیربکس‌های VF86 که عموماً در بالابرهای تک‌فاز استفاده می‌شوند تا یک لیتر روغن نیاز دارید. اما با بزرگتر شدن مخزن گیربکس باید از حجم روغن بیشتری استفاده کنید. گیربکس VF110 به دو لیتر و گیربکس VF130 به حداقل 3 لیتر واسکازین نیاز دارند.

روغن مناسب برای گیربکس بالابر ساختمانی چیست؟

گیربکس بالابر ساختمانی از مدل‌های حلزونی است. این گیربکس‌ها طراحی ساده‌ای دارند و سطح اصطکاک چرخ‌دنده‌های آنها به نسبت دیگر گیربکس‌ها کمتر است. معمولاً از روغن واسکازین نمره 140 برای روانکاری چرخ‌دنده گیربکس‌های حلزونی استفاده می‌شود. اما در آب‌وهوای خیلی گرم و یا خیلی سرد بهتر است از روغن‌های دیگری استفاده کنید.

در هوای گرم مانند ایام تابستان بهتر است از روغن غلیظ‌تری مانند واسکازین نمره 250 استفاده کنید. اما در هوای خیلی سرد ایام زمستانی به روغن رقیق‌تری مانند واسکازین نمره 85 نیاز دارید. در آب‌وهوای معمولی که برای عموم ایام سال حضور دارد، می‌توانید از همان واسکازین نمره 140 استفاده کنید.

واسکازین نمره 140 روغن استاندارد روانکاری جعبه دنده است که موارد استفاده‌ی گسترده در روانکاری انواع گیربکس‌ها دارد. واسکازین نمره 140 و دیگر روان‌کننده های هم‌خانواده این روغن از سطح گرانروی ناچیزی برخوردار هستند و حتی می‌توانند در سطح دماهای بالا نیز کارایی کامل داشته باشند. واسکازین در واقع نوعی روغن دنده است که سازگاری بالایی با قطعات فلزی چرخ‌دنده ها دارد و می‌تواند از آنها در مقابل فشارهای زیاد حین انتقال بار سنگین محافظت کند.

چطور بفهمیم روغن گیربکس کم شده ‌است؟

• روغن ریزی واضح‌ترین علت کم شدن روغن روانکاری است. در این حالت گاهاً با نشت آشکار روغن مواجه هستیم. گاهی نیز سطح پوسته و یا اطراف شفت گیربکس آغشته به روغن می‌شود.
• تغییر صدای نابهنجار گیربکس از دیگر نشانه‌های متداول است. کمبود روغن باعث افزایش اصطکاک چرخ‌دنده‌ها شده و به تولید صدای بالایی می‌انجامد.
• داغ شدن پوسته گیربکس نیز از دلایل جدی است. زیرا سطح روغن کم است و نمی‌تواند چرخ‌دنده‌ها را خنک کند. 
• عدم عملکرد مناسب ترمز و یا قفل کن گیربکس نیز می‌تواند از نشانه‌های جدی کمبود روغن باشد.

توصیه‌هایی برای رفع روغن ریزی گیربکس بالابر ساختمانی

روغن ریزی گیربکس دستگاه نشانه‌ی خطرناکی است. با صرف هزینه اندک و تعمیرات ناچیز می‌توانید این مشکل را برطرف کنید. اما در صورت کم اهمالی فقط با چالش‌های بزرگ دیگری مواجه خواهید شد.

بهتر است از روغن با سطح گرانروی مناسب فصل گرم و سرد سال استفاده کنید. گاهاً روان بودن بیش ‌از حد روغن دلیل ساده نشتی آن است. در عین ‌حال باید همواره از روغن‌های مرغوب که قابلیت خنک کاری مناسب و کاهش کامل اصطکاک دارند، در داخل گیربکس‌ها استفاده کنید. خرابی کاسه نمد بزرگترین و متداول‌ترین مشکل انواع گیربکس است. کاسه نمد را با ضربات نامتوازن در حمل شفت جای ندهید. در ضمن توصیه می‌کنیم که حتماً در مراحل تعمیر و تعویض کاسه نمدها از ظرف‌های تمیز برای نگه داشتن روغن استفاده کنید. حین تخلیه روغن نیز مطمئن باشید که هیچ ناخالصی وارد مخزن گیربکس نشده است.