چطور می‌توان سرعت بالابر ساختمانی را افزایش داد؟

بالابر ساختمانی ماشین حمل مصالح سنگین در فضاهای عمرانی و ساختمان سازی است. این دستگاه به شکلی طراحی‌ شده است که با استفاده از سیم بکسل می‌تواند مصالح سنگین را به شکل عمودی جابجا کند. البته برای تأمین امنیت حین حمل مصالح از سرعتی تقریباً آهسته برخوردار است. اما گاهاً این سرعت چالش ‌برانگیز است. لکن آیا می‌توانیم سرعت بالابر ساختمانی را افزایش دهیم؟

افزایش سرعت بالابر ساختمانی چندان توصیه نمی‌شود. مگر آنکه از ملزومات استاندارد و روش‌های اصولی و با رعایت تمام نکات حرفه‌ای حین بهره‌وری دستگاه استفاده کرده باشید. در این ‌صورت می‌توانید با استفاده از ملزومات حرفه‌ای‌تر مقدار سرعت بالابر ساختمانی را افزایش دهید. البته این افزایش در حد نسبی است. لذا انتظار نداشته باشید که به ‌یک‌باره سرعت دستگاه را دو برابر کنید. در این مقاله همراه مهارت‌ها و تجربیات کارشناسان گروه نیکا کورپ به بررسی روش افزایش سرعت بالابر ساختمانی می‌پردازیم.

راه های افزایش سرعت بالابر ساختمانی

به طور کلی دو روش برای افزایش سرعت بالابر ساختمانی وجود دارد:

1- تعویض موتور بالابر و انتخاب موتوری با دور بالاتر

2- تعویض پولی های گیربکس و موتور بالابر 

انتخاب دینام بالابر ساختمانی با دور بالا

به طور معمول از الکتروموتورهای با دور 1400 در بالابر ساختمانی استفاده می شود و این نوع از موتور سرعت خروجی 15 متر در دقیقه را در بالابر ایجاد می نماید. اما چنان چه قصد دارید سرعت بالابر را افزایش دهیم می توانید از الکتروموتورهایی با دور 3000 برای بالابر استفاده کنیم، اما به این مورد توجه داشته باشید که هرچه سرعت افزایش پیدا نماید به همان نسبت میزان گشتاور خروجی (قدرت جابجایی بالابر) کاهش پیدا می کند.

تغیر پولی سرگیربکس و موتور بالابر

راه دیگر برای افزایش سرعت بالابر، جابجایی پولی های گیربکس و الکتروموتور می باشد. برای آنکه راجع به این موضوع اطلاعات کامل بدست آورید نیاز است اول با نحوه انتقال حرکت توسط پولی ها آشنا شوید.

پولی چیست؟ و چه کاربردی دارد؟

استفاده مناسب از پولی بالابر ساختمانی، روش استاندارد افزایش سرعت بالابر ساختمانی است. پولی که گاهاً با عنوان فولی بالابر می‌شناسیم، ابزار استفاده ‌شده در سمت موتور و گیربکس است که ارتباط این دو را تکمیل می‌کند.

انتقال توان از موتور تا گیربکس با استفاده از تسمه انجام می‌شود. برای نصب تسمه نیز به انواع پولی نیاز داریم. پولی و یا همان فولی یک دیسک شیاردار است که بر روی شفت موتورها و گیربکس‌ها نصب می‌شود. تسمه در داخل شیار پولی قرار می‌گیرد. برای طراحی بالابر ساختمانی حداقل به دو پولی نیاز داریم. یک پولی که در سمت شفت موتور نصب می‌شود و یک پولی دیگر که در سمت شفت گیربکس قرار دارد. خود پولی ها با استفاده خار بر روی شفت موتور و گیربکس نصب می‌شوند.

پولی ابزار اتصال شفت‌های غیر هم‌تراز است. در بالابر نیز با دو شفت غیر هم تراز از سمت موتور و گیربکس روبه‌رو هستیم. پولی بر روی این شفت‌ها نصب می‌شود و موقعیت آن قابل تنظیم شدن است. با تنظیم پولی می‌توانیم شرایط اتصال تراز موتور و گیربکس را تنظیم کنیم.

تأثیر پولی در سرعت بالابر ساختمانی

پولی‌های استاندارد و مناسب نصب در بالابر با قطرهای متفاوت طراحی می‌شوند. معمولاً برای طراحی و مونتاژ بالابرهای 350 و 500 کیلویی از پولی‌های سایز 7 و 10 با سوراخ کاری مناسب نصب شفت‌های 25 و 28 استفاده می‌شود. پولی نقش کلیدی در سرعت بالابر ساختمانی دارد. اگر در سمت موتور از پولی بزرگتری استفاده کنید، سرعت بالابر ساختمانی افزایش پیدا می‌کند. اما اگر همین پولی بزرگ را در سمت گیربکس نصب کنید، از سرعت بالابر مصالح کاسته می‌شود. زیرا در انتقال قدرت از طریق پولی‌ها و تسمه میان آنها یک تبدیل دور نیز انجام می‌شود.

وقتی قطر پولی در هر دو سمت موتور و گیربکس هم‌اندازه باشد، تبدیل سرعت یکسان است و سرعت چرخش شفت ورودی گیربکس با سرعت موتور برابر است. اما با تغییر قطر پولی‌ها می‌توانیم تبدیل سرعت را به سمت حرکت آهسته‌تر و یا حرکت سریع‌تر بالابر ساختمانی سوق دهیم.

روش انتخاب پولی در بالابر ساختمانی

اگر چه می‌توان با جابجایی پولی‌ها و استفاده از قطرهای گوناگون سرعت بالابر ساختمانی را افزایش داد؛ اما در این‌باره باید از قواعد مهندسی شده استفاده کنیم. برای انتخاب پولی لازم است تا به دو نکته کلیدی توجه کنید.

نکته اول: سایز پولی بالابر هم بر سرعت تأثیر می‌گذارد و هم باعث تغییر قدرت می‌شود:

 این دو تأثیر عکس یکدیگر هستند. یعنی وقتی یک پولی توانسته سرعت بالابر ساختمانی را افزایش دهد، قاعدتاً از حداکثر توان آن کاسته است. لذا از فولی‌های سرعتی برای بالابرها با حجم کار سبک استفاده می‌کنند. اما در طراحی بالابرها با حجم کار سنگین باید از فولی‌های قدرتی استفاده کنید.

نکته دوم: سوراخ‌کاری فولی متناسب با قطر شفت موتور و گیربکس انتخاب ‌شده باشد. 

در غیر این ‌صورت قطعاً پولی انتخاب ‌شده کارایی ندارد. زیرا در شفت موتور و یا گیربکس نصب نمی‌شود. اگر قصد تجهیز بالابر ساختمانی 300 کیلویی را دارید، لازم است بدانید که گیربکس‌های VF86 دارای شفت سایز 25 هستند. اما سایز شفت موتورهای 3 اسب بخار تک‌فاز و سه فاز 28 است. لذا فولی سمت گیربکس از نظر سوراخ‌کاری با فولی سمت موتور متفاوت است.

با در نظر داشتن این دو نکته ساده می‌خواهیم فرمول مؤثر برای افزایش سرعت بالابر ساختمانی را بررسی کنیم.

روش افزایش سرعت بالابر ساختمانی با پولی‌ها چگونه است؟

بدون تردید سایز پولی مهمترین نکته در تعیین سرعت بالابر ساختمانی است. در یک نگاه ساده مقدار نسبت قطر پولی الکتروموتور به قطر پولی گیربکس مقدار سرعت نهایی دستگاه را مشخص می‌کند. برای افزایش سرعت بالابر ساختمانی راه‌حل‌های دیگری نیز وجود دارد. اما یا غیراستاندارد هستند و یا هزینه زیادی دارند. مثلاً می‌توانیم از گیربکس با نسبت دور سریع‌تر انتخاب کنیم. اما آیا تعویض گیربکس منطقی‌تر است؟ و یا جابه‌جایی فولی‌ها ایده مؤثرتری در افزایش سرعت بالابر ساختمانی است؟

برای مقدار اثرگذاری فولی در سرعت بالابر ساختمانی فرمول ساده‌ای تدوین شده‌ است. این فرمول به قرار زیر می‌باشد:

r*v=R*V

در این عبارت با چهار متغیر روبه‌رو هستیم:

• قطر پولی در سمت گیربکس بالابر ساختمانی است. (r)
• قطر پولی در سمت الکتروموتور بالابر ساختمانی است. (R)
• سرعت ورودی گیربکس برحسب دور در دقیقه است. (v)
• سرعت خروجی الکتروموتور بر حسب دور در دقیقه است. (V)

با استفاده از این فرمول ساده به ‌راحتی می‌توانید مقدار سرعت بالابر در جابه‌جایی قطر فولی‌ها را کنترل کنید. کافی است اندکی دقت کنید تا متوجه طرفین معادله شوید. مثلاً اگر از فولی‌های هم قطر استفاده کنید، قاعدتاً باید سرعت‌ها برابر باشند تا معادله مساوی شود. افزایش قطر هر سمت در سرعت نهایی بالابر ساختمانی تأثیرگذار است. به ‌عنوان مثال اگر قطر فولی سمت الکتروموتور را بزرگتر انتخاب کنید، سرعت نهایی بالابر نیز افزایش پیدا می‌کند. اما با بزرگتر شدن قطر پولی سمت گیربکس سرعت دستگاه نیز کاهش پیدا می‌کند.

توصیه هایی برای افزایش سرعت بالابر ساختمانی

در روی کاغذ به ‌راحتی می‌توانید با اعداد بازی کنید و برای فولی‌های قطرهای مختلف سرعت‌های متفاوت به دست آورید. اما در عمل این ‌طور نیست. زیرا در آنجا با محدودیت‌های فنی مواجه هستید. مثلاً نمی‌توانید سرعت بالابر ساختمانی را از حد معینی بالاتر بفرستید. چرا که با شرایط کار بی‌ثبات دستگاه مواجه می‌شوید. قطر پولی‌های استاندارد برای نصب در بالابر ساختمانی سایزهای 7 الی 12 هستند. 

برای افزایش سرعت بالابر ساختمانی کافی است از پولی بزرگ در سمت الکتروموتور نصب کنید. مثلاً با پولی استاندارد سایز 12 کار کنید. ولی در نظر داشته باشید که با این افزایش سرعت از قدرت تولید گشتاور دستگاه کاسته شده است. بنابراین ظرفیت حمل بار آن نیز کمتر خواهد شد. نکته ای که باید در مراحل افزایش سرعت بالابر ساختمانی مد نظر قرار گرفته باشد.