نگهداری و افزایش طول عمر بالابر ساختمانی

نکات مهم جهت افزایش طول عمر بالابر مصالح

بالابر ساختمانی مهمترین دستگاه در پروژه‌های عمرانی است. در دورانی که همه ساختمان‌ها در چندین طبقه رو به آسمان احداث می‌شوند، تنها با استفاده بهینه و قدرتمند این دستگاه است که می‌توانیم تمامی مصالح سنگین پروژه‌های عمرانی را تا ارتفاع بلند جابجا کنیم. این در حالی است که هر نوع خرابی دستگاه بالابر باعث اختلال کارها خواهد شد. اما نکات نگهداری و افزایش طول عمر بالابر ساختمانی چه هستند؟

در هر دستگاه بالابر از قطعات متنوع فنی مانند موتور الکتریکی، گیربکس بالابر ساختمانی، شاسی، وینچ و… استفاده شده ‌است. در عین ‌حال هر دستگاه را با ظرفیت استاندارد طراحی می‌کنند. نوع برق مورد نیاز دستگاه نیز در انواع تکفاز و یا سه فاز است. این همه مواردی هستند که در نکات نگهداری و افزایش طول عمر بالابر ساختمانی مورد توجه قرار می‌گیرند. این نکات به قرار زیر هستند.

انتخاب کابل مناسب

انتخاب کابل مناسب اولین نکته کلیدی در نگهداری مناسب از انواع بالابر است. چرا که تمام جریان بالای موتور دستگاه حین بالا کشیدن از طریق این کابل منتقل خواهد شد. لازم است تا سایز کابل با توجه به نوع موتور، تک‌فاز یا سه فاز بودن موتور و توان آن انتخاب شود. قاعدتاً نوع کابل برق برای بالابرهای تک‌فاز با مدل‌های سه فاز متفاوت است. در عین ‌حال لازم است سایز کابل برای عبور جریان بالای راه‌اندازی موتور الکتریکی دستگاه کافی باشد. در غیر این صورت موتور نمی‌تواند جریان کافی را تأمین کرده و تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد. از طرفی انتخاب کابل نامناسب باعث داغ شدن بیش‌ از حد آن شده که خطر اتصال کوتاه و برق‌گرفتگی تا آتش‌سوزی را به ‌دنبال دارد. به ‌طور معمول از کابل ۴´۲ برای بالابرهای تکفاز و از کابل استاندارد ۴´۳ برای بالابرهای کوچک سه‌فاز استفاده می‌کنند. این در حالی است که برای راه‌اندازی بالابرهای سنگین ۱ تنی به کابل‌های کاملاً قطور 8´3 نیاز داریم. برای آشنایی بیشتر در این موضوع، مقاله‌ی نحوه انتخاب کابل برق بالابر ساختمانی را مطالعه فرمایید.

توجه به متراژ کابل برق

رعایت متراژ کابل برق نیز از نکات نگهداری و افزایش طول عمر بالابر ساختمانی است. از نگاه فنی نمی‌توانیم برای راه‌اندازی انواع بالابر از کابل‌های خیلی طولانی استفاده کنیم. متأسفانه معمولاً محل قرارگیری بالابرها در پروژه‌های عمرانی دور از محل اتصال الکتریکی است. لذا در بسیاری از پروژه‌ها بدون در نظر گرفتن بعد فاصله از کابل‌های طولانی برای تغذیه بالابر استفاده می‌کنند. این در حالی است که با طولانی شدن کابل برق درصد افت ولتاژ افزایش پیدا خواهد کرد. لذا عملاً ولتاژ مناسبی به موتور دستگاه نمی‌رسد که در این ‌صورت با جریان کشی زیادی برای جبران افت ولتاژ روبرو هستیم. رعایت نکردن همین نکته ساده کافی است تا موتور دستگاه تحت فشار زیادی کار کرده و به‌ سرعت مستهلک شود.

توجه به ظرفیت دستگاه

تمام بالابرها را در ظرفیت‌های استاندارد ۲۵۰ الی 1000 کیلویی طراحی می‌کنند. این مقدار حداکثر ظرفیت حمل بار دستگاه است. قاعدتاً نمی‌توانیم از دستگاه برای حمل بار حداکثری آنهم به مدت طولانی استفاده کنیم. چرا که موتور دستگاه تحت فشار بالایی قرار می‌گیرد. به ‌این ‌ترتیب در عمل مجاز به استفاده از حداکثر ۸۰ درصد ظرفیت دستگاه هستیم. اما گاهاً دیده شده ‌است که مجریان فعالیت‌های عمرانی بدون توجه به ظرفیت دستگاه برای حمل بارهای بسیار سنگین از آنها استفاده می‌کنند. وقتی در حین کار متوجه ظرفیت دستگاه نیستید و از آن برای حمل بارهای بسیار سنگین به دفعات استفاده می‌کنید، عملاً موتور دستگاه، گیربکس و حتی شاسی و وینچ تحت فرسایش سریع و دائمی قرار دارند و به‌ زودی مستهلک می‌شوند. برای افزایش طول عمر مفید توصیه می‌کنیم تا همواره از دستگاه برای حمل بارهای کمتر از ظرفیت اسمی آن استفاده کنید.  

تعویض منظم و دوره‌ای واسکازین گیربکس

گیربکس از مهمترین قطعات فنی انواع بالابر است. این قطعه از نوع گیربکس‌های حلزونی است که در حد فاصل موتور الکتریکی و وینچ دستگاه قرار گرفته است. گیربکس وظیفه دارد تا سرعت موتور را کاهش داده و قدرت عملیاتی آن را برای حمل بارهای سنگین افزایش دهد. در این گیربکس از دو عدد چرخ‌دنده استفاده ‌شده است که حین کار دستگاه تحت فشار زیادی قرار دارند. جهت جلوگیری از اصطکاک چرخ‌دنده‌ها در این گیربکس از واسکازین استفاده شده ‌است.

تعویض منظم و دوره‌ای واسکازین گیربکس از مهمترین نکات نگهداری و افزایش طول عمر بالابر ساختمانی است. در غیر این ‌صورت چرخ‌ دنده‌های گیربکس تحت اصطکاک زیاد روی‌ هم به ‌شدت داغ شده و در نهایت خرد می‌شوند. خرابی گیربکس از مشکلات جدی بالابرها است که علاوه‌ بر هزینه بالای تعمیرات باعث توقف طولانی‌ مدت دستگاه نیز خواهد شد. برای آشنایی با این مطلب، مقاله‌ی نحوه تعویض واسکازین گیربکس بالابر را مطالعه نمایید.

سرویس و نگهداری دوره‌ای موتور و گیربکس

سرویس دوره‌ای یکی دیگر از اقدامات اساسی جهت نگهداری اصولی و افزایش عمر مفید بالابرها است. این دستگاه در هر پروژه عمرانی برای سخت‌ترین کارها استفاده می‌شود و قرار است تا بارها و بارها برای حمل انواع مصالح سنگین کار کند. در تمام مدت دستگاه ما مسیر فرسایشی را سپری می‌کند. تنها با انجام سرویس‌های به‌ موقع می‌توانیم روند استهلاک را کند کنیم. سرویس موتور و گیربکس از مهمترین نکات نگهداری و افزایش طول عمر بالابر ساختمانی است.

آچارکشی پایه اتصال موتور، بازدید و بررسی اتصالات الکتریکی، بررسی کوپل موتور و گیربکس، چک کردن بدنه گیربکس و بررسی هر نوع روغن ریزی، توجه به صدای موتور و گیربکس، توجه به مقدار جریان کشی دستگاه حین حمل بار و… همگی از نکات در سرویس و نگهداری موتور و گیربکس هستند.

• در صورتی ‌که فاصله بالابر مصالح از محل توزیع برق زیاد است، چه‌کار کنیم؟

  حداکثر طول کابل دستگاه ۱۵ متر است. لذا لازم است تا از محل توزیع برق تا فاصله ۱۵ متری دستگاه کابل کشی استاندارد داخل داکت صورت بگیرد. در عین حال قطر کابل یک سایز بالاتر از کابل مناسب ظرفیت دستگاه باشد.

• علت داغ شدن بدنه موتور الکتریکی دستگاه بالابر مصالح حتی در شرایط کار نرمال چیست؟

  گیرپاژ مانند خرابی بلبرینگ موتور علت داغ شدن بدنه آن است. در برخی موارد شل بودن اتصال الکتریکی باعث جریان کشی می‌شود. در عین ‌حال طول کابل را چک کنید.